Een les in provocatieve uitdaging en groei

Vandaag zag ik een cliënte en ik besloot een aanname van de provocatieve psychologie te bespreken: ‘mensen kunnen groeien en veranderen door uitdaging’.

Deze cliënt heeft ernstige traumatische ervaringen vanuit haar jeugd en gelooft: "Ik ben niks waard."

Ik vroeg haar: "Wat is beter voor jou?” Dat ik zeg: Natuurlijk ben jij het waard. Je bent net als alle andere mensen evenveel waard. Of dat ik je uitdaag door te zeggen: Nee, jij bent niks waard.

Ze antwoordde met stellige overtuiging: "Als je me uitdaagt, helpt dat me niet. Dat doet ongelooflijk veel pijn. Als je me bevestigt, dan is dat fijn." Even later zei ze lachend: "Ja, ik ben hier om gevuld te worden met aandacht totdat ik helemaal beter ben." Ik pakte haar handen vast, keek haar aan en zei: "Jij bent niks waard."

Ze begon te huilen en zei: "Dit doet zo'n ongelooflijke pijn. Het is alleen maar een bevestiging van wat ik vroeger altijd hoorde." "Maar hoe kan ik in jou geloven," zei ik, "of anderen in jou geloven, als jij zelf niet in jezelf gelooft? Dan heb ik toch gelijk? En dus klopt het dat jij niks waard bent." Dit alles zeg ik met mijn handen in de hare, terwijl ik haar aankijk met een twinkeling in mijn ogen. Ik had de moed om door te gaan. 

Wat ik vandaag geleerd heb, is dat zelfs bij mensen die ernstig beschadigd zijn, het verdedigingsmechanisme hen klein houdt. Ze willen graag dat hun omgeving hen vult met eigenwaarde, maar dat kan de omgeving niet doen. Daarom is het uitdagen van cliënten, op een respectvolle en liefdevolle manier, een manier om dat verdedigingsmechanisme af te breken, hoe ernstig het trauma ook is. Dit zag ik vandaag voor mijn ogen gebeuren.

En zo ging het verder

Ik herhaalde uitspraken met plagende stem: “Ik denk stellig dat je niets waard bent.” Ze werd emotioneel en zei: "Ik ben er uiteindelijk zelf in gaan geloven. Doordat mijn ouders het zo vaak zeiden, heb ik het tot mijn eigen gedachte gemaakt. Dat zie ik nu in." Ik vroeg haar vervolgens: "Maar klopt het dan? Kun jij tegen mij zeggen: 'Ja, Adélka, het klopt, ik ben een waardeloos persoon.'"

Plots begon ze te lachen en er kwam energie en kracht in haar. Ze zei tegen mij: "Nee, Adélka, ik ben geen waardeloos persoon. Dit is wat mijn ouders gezegd hebben, dit is hoe ze zich gedroegen, maar ik ben het niet. Ik ben evenveel waard als ieder ander!" Ik gaf niet zomaar op. Ik zei: "Ho, ho, eens even. Net zei je nog dat je niks waard was en nu zeg je dat ik niet gelijk heb." Dus plaagde ik haar een beetje verder, zodat ze zich nog meer kon verdedigen.

 Cliënten de kans geven om zich méér te verdedigen is belangrijk, want daarmee bevestigen ze verbaal hun eigen tegengif. Verbaliseren helpt bestendigen.

Tough Love

Humor in professionele coaching

Een literatuuronderzoek, uitgevoerd door Vendl, Alvarado-Alvarez en Euwema

Humor is een krachtig maar vaak over het hoofd gezien communicatiemiddel in professionele omgevingen, met name binnen coaching en geestelijke gezondheidszorg. Humor wordt in deze context erkend als een waardevolle methode die kan bijdragen aan persoonlijke en professionele groei. In het bijzonder wordt in provocatieve coaching humor ingezet om cliënten uit te dagen en verandering te stimuleren, wat leidt tot betere persoonlijke ontwikkeling.

Uit het onderzoek blijkt dat humor aanzienlijke positieve effecten heeft. Zo helpt humor bij stressmanagement en emotionele regulatie, en versterkt het de relatie tussen therapeut en cliënt. Dit laatste aspect, de therapeutische alliantie, is cruciaal voor de effectiviteit van de therapie. Bovendien verhoogt humor de energie, creativiteit en diepgang tijdens sessies en bevordert het cognitieve en gedragsveranderingen bij cliënten. Het gebruik van humor kan ook het welzijn van cliënten verbeteren, terwijl het professionals voorziet van middelen om compassiemoeheid te verminderen en burn-out te voorkomen.

De studie toont aan dat professionals de voorkeur geven aan adaptieve humorstijlen, zoals affiliatieve en zelfversterkende humor, die een positieve sfeer bevorderen en stress verminderen. Maladaptieve humor, zoals agressieve humor, wordt minder vaak toegepast, maar kan effectief zijn in specifieke situaties, bijvoorbeeld bij uitdagende cliënten. Echter, het gebruik van humor brengt ook risico's met zich mee; misinterpretaties kunnen de relatie tussen therapeut en cliënt verstoren, en humor kan soms een defensief mechanisme zijn dat vermijdingsgedrag bevordert in plaats van het aanmoedigen van zelfinzicht.

Ondanks deze positieve effecten van humor in professionele settings is er een gebrek aan uitgebreid onderzoek naar de rol van humor in coachingpraktijken. Het artikel benadrukt de noodzaak voor meer systematisch onderzoek naar spontane humor in professionele dialogen. Toekomstige studies zouden zich moeten richten op kwalitatieve en longitudinale methoden om de impact van humor op de werkalliantie en coaching-uitkomsten beter te begrijpen. Het toepassen van humortheorieën kan bijdragen aan effectievere coachingpraktijken en nieuwe mogelijkheden binnen Human Resource Development (HRD) en leiderschapsontwikkeling verkennen.

Praktische implicaties van het onderzoek omvatten de opname van humor in het curriculum van coachingsopleidingen. Studenten zouden getraind moeten worden in het strategisch gebruik van humor om de effectiviteit van hun coaching te vergroten. Supervisie en voortdurende training zijn essentieel om deze vaardigheden te verfijnen. Verder is er behoefte aan onderzoek naar de invloed van culturele en contextuele factoren, zoals geslacht en culturele achtergrond, op de effectiviteit van humor in professionele dialogen.

Kortom, het artikel onderstreept het belang van humor als een waardevol hulpmiddel in professionele omgevingen. Het pleit voor de integratie van humor in onderwijsprogramma's en roept op tot verder onderzoek om de effectiviteit van coaching en therapie te optimaliseren.

Samengevat door Irene Houwers

Provocatief coachen: bijnaam geven

Vandaag werd ik toegevoegd aan een nieuwe app-groep genaamd 'Ouders van Roekeloze Zoon'. Onze oudste zoon heeft deze aangemaakt, en ik moet toegeven, hij heeft hiermee aardig wat zelfinzicht getoond. Want ja, roekeloos met geld is hij zeker. De vraag is uiteraard of wij weer even kunnen storten, want als ouders ben je nu eenmaal een geldautomaat voor het leven. Maar wat me echt vreugde gaf, was zijn zelfgekozen bijnaam.

Ik geef mijn cliënten regelmatig bijnamen, en dit helpt enorm bij het aanvaarden van je tekortkomingen en het ondernemen van de juiste actie.

Laat me uitleggen hoe dit werkt: Een bijnaam geven is een provocatieve interventie die je als coach of therapeut kunt toepassen. Het doel is om iemands afwijking in een humoristisch perspectief te plaatsen en het bespreekbaar te maken. De feedbackregels die ik jarenlang hanteerde, zoals "ik zie, ik voel...", leidden bij mij en mijn gesprekspartners alleen tot irritatie. Door lachend te zeggen: "je bent gewoon een roekeloze geldverslindende puber", geef je veel leuker en effectiever feedback. Humor kan ontwapenend werken en versterkt de relatie tussen jou en je gesprekspartner.

Doordat mijn zoon zichzelf de bijnaam 'Roekeloze Zoon' gaf, kon hij zonder al te veel gezichtsverlies om geld vragen. Hij toonde zelfinzicht en de bereidheid om actie te ondernemen: hij vroeg om hulp, maar schetste ook het vooruitzicht dat hij meer gaat werken en op zijn uitgaven zal letten. Dit bracht een grote glimlach op mijn gezicht, en nog beter, ik ben meer geneigd hem te helpen. Hoog rendement dus!

Het valt me telkens weer op hoe belangrijk humor is in communicatie voor een goede relatie en om de fouten die we als mensen nu eenmaal maken te accepteren en er actie op te ondernemen.

Of dit onze oudste zoon nooit meer zal overkomen? Ik vrees van niet, de leercurve van een mens is traag. Maar dat geeft niet, ik verheug me nu al op de naam van de volgende app-groep die hij zal bedenken.

Irene's ervaring met provocatief coachen

Mijn naam is Irene Houwers en ik ben onlangs begonnen als project-assistent bij Vendl. Momenteel studeer ik psychologie aan de Universiteit Utrecht, en ik wil jullie graag wat vertellen over de leerzame ervaring die ik onlangs had op het IEP-congres over Provocatief coachen. Ik ga namelijk als student niet zo vaak naar congressen :).

Op 6 april maakte ik mijn eerste kennismaking met provocatief coachen, gehouden in het prachtige hotel de Wageningsche Berg.

Een van de hoogtepunten was de workshop van Adélka, waarin ze op boeiende wijze haar toepassing van provocatieve therapie bij een cliënt met PTSS besprak. Het fascineerde me hoe ze met haar provocatieve aanpak het verschil wist te maken in de behandeling. Het opende mijn ogen voor de kracht van provocatie in therapie. Cliënten zijn veel sterker dan je leert op de universiteit.

Maar dat was nog niet alles. Een andere workshop waar ik aan deelnam, richtte zich op het gebruik van provocatie bij de ondersteuning van studenten met studievertraging. Het was verfrissend om te ontdekken hoe provocatief coachen een verschil kan maken, zelfs in het academische domein. Juist door ze meer gelijk te geven dan ze lief is, kregen de studenten inzicht. En de zwaarte was er af.

Hoewel ik zelf nog student ben en geen coach, vond ik het verrijkend om deel te nemen aan deze interactieve sessie, waarbij we zelf provocatie toepasten. Ik ben dankbaar dat ik deze ervaring mocht delen met zulke gepassioneerde mensen en ik kijk uit naar meer ontdekkingen en groei in mijn reis binnen de wereld van provocatieve coaching.

Wat is het effect van humor op depressie- en angstsymptomen?

Een systematische review, uitgevoerd door Sarink en Garcia-Montes

Humor speelt een steeds grotere rol in de positieve psychologie, maar er is nog weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van humor in therapie voor mensen met depressie of angst. Deze studie van collega Sarink bekijkt eerdere onderzoeken om te zien hoe humor kan helpen bij het verminderen van deze klachten. De resultaten zijn veelbelovend en laten zien dat humor een positief effect kan hebben.

Hoewel de positieve effecten van humor iets kleiner zijn dan bij andere therapieën zonder humor, toont de studie aan dat humor significant kan bijdragen aan het welzijn van cliënten. Gegevens uit zeven verschillende landen ondersteunen dit, ondanks dat de onderzoeken variëren in opzet, deelnemers en manieren om humor te meten.

Een belangrijk aspect dat verder onderzocht kan worden, is het element van verrassing in humoristische interventies. Verrassende humor kan cliënten helpen om nieuwe perspectieven te ontdekken en anders naar hun problemen te kijken. Dit kan leiden tot creatieve oplossingen of het besef dat een probleem minder ernstig is dan gedacht. Vaak herkennen cliënten de humor en kunnen ze erom lachen, wat op zich al een waardevolle uitkomst is.

Kortom, deze studie biedt waardevolle inzichten voor therapeuten die humor willen integreren in hun praktijk. Het onderstreept het potentieel van humor als een krachtig instrument om het welzijn van cliënten te bevorderen. Deze positieve bevindingen vormen een solide basis voor toekomstig onderzoek en verdere ontwikkeling van humoristische interventies in de geestelijke gezondheidszorg.

Daniëlle over de opleiding tot provocatief coach

Zou je iets meer kunnen vertellen over wat je doet in het dagelijkse leven?

Ik heb een eigen drogisterijketen, samen met mijn partner. Ik ben juridisch opgeleid, dus ik doe vooral de arbeidsrechtelijke zaken in het bedrijf, maar ook HR. Ik voer veel gesprekken met collega’s, over de samenwerking en ook als er iets vervelends gebeurd is. Ook begeleid ik collega’s die kampen met langdurige ziekte en daardoor niet kunnen werken.

Wat zijn de belangrijkste dingen die je hebt meegenomen uit de opleiding?

Vooral de cliënt in zijn kracht zetten door uit te dagen, te onderbreken en juist geen structuur aan te brengen in een gesprek, trok me heel erg. Ik was voor ik aan de opleiding begon snel geneigd om tegen iemand te zeggen: ‘kom maar hier met al je problemen, ik los ze wel op.’ Dit is juist niet de bedoeling bij provocatief coachen. Het gaat er juist om dat de verantwoordelijkheid bij de cliënt ligt. Ook de humor en improvisatie, die in de opleiding naar voren komen, passen goed bij mij. Ik heb van jongs af aan veel in musicals gespeeld en de Frank Sanders Academie voor musicaltheater gedaan. Bij provocatief coachen creëer je een mix van humor en improvisatietheater. Een ander leuk aspect van de opleiding vind ik de cliëntgesprekken. Ik vond het heel leerzaam en leuk om te doen en je komt in aanraking met mensen, met wie je anders niet zo snel in aanraking komt.

Op welke manier kun je provocatief coachen toepassen in je werk?

Ik ben meer humor gaan toepassen in mijn contact met collega’s. Ik laat meer van mezelf zien, door bijvoorbeeld een grapje te maken over mezelf klaar ik de lucht. Dit laat mijn collega’s zien dat het oké is om te grappen. Het zorgt voor een ontspannen sfeer. Het toepassen van provocatief coachen is voor mij als werkgever niet altijd van toepassing, er moet wel een coachvraag zijn. Op termijn zou ik graag een coachingspraktijk opzetten, waarin ik wel vanuit die gelijkwaardige vertrouwensrelatie provocatief kan coachen.

Wat heeft provocatieve coaching je gebracht in je dagelijkse leven?

De opleiding heeft me erg veel gebracht. Adélka heeft mij in een sessie geschetst als een Atlas met de wereldbol op haar rug. Aan dat beeld denk ik nu nog vaak terug. Ik merk soms dat ik te veel aan het ‘atlassen’ ben. Dan neem ik even een stapje terug. Het hoeft ook niet allemaal tegelijk opgepakt te worden. Ik bewaar nu meer mijn rust en bekijk het gewoon stapje voor stapje. Ik heb geleerd om keuzes te maken: Het feit dat ik nog geen eigen coachingspraktijk heb opgezet, laat zien dat ik niet meer alles tegelijk wil oppakken, ik ervaar meer rust.

Hoe is je ‘sense of humor’ veranderd door de opleiding? Wat is het effect daarvan?

Mijn humor is niet zozeer veranderd, maar wel weer meer aan de oppervlakte aanwezig. Voordat ik aan de opleiding begon heb ik een aantal intensieve jaren gehad, met het bedrijf en een jong gezin. Het gevaar is dan dat de serieuze pet altijd op staat. Maar door de opleiding is de humor teruggekomen, en dat werkt fantastisch. In mijn gezin heeft het gezorgd voor meer lichtheid. Mijn zoontjes van 6 en 10 jaar oud grappen ook steeds meer. Ik heb geleerd dat je bijna alles kunt zeggen, zolang het vanuit liefde wordt gezegd. Ik zie humor nu als een meerwaarde en kracht, die op veel situaties toegepast kan worden.

Provocatief coachen techniek

Provocatief coachen techniek

Soms heb je in het verleden acties uitgevoerd waarvan je de impact pas veel later terugkrijgt.

Deze week werd ik gevraagd om een workshop te geven in provocatief coachen bij de Politie. De opdrachtgeefster zei: Ik ken jou van een training waar ik gelijk heb ondervonden hoe de provocatieve aanpak werkt bij een sceptische deelnemer. Je wilde net de sessie beginnen, toen er een dame (laten we haar Bianca noemen) het woord nam in de kring. Ze vroeg zich af wat er nu te lachen valt als je met coaching bezig bent. Ik schijn gezegd te hebben: “Tja ik zie het al, je hebt helemaal geen gevoel voor humor. Maar dan ben je aan het juiste adres, want ik ga in deze middag leren hoe je dit bij jezelf kunt aanboren. Maar ik weet niet of dat er voor jou in zit.”
Bianca zou vervolgens gezegd hebben dat ze zeker wist dat ook zij humor bezat. Een prachtige protest reactie.

Met deze opmerking demonstreerde ik een belangrijke houding die je moet bezitten als je provocatief werkt: De “ja-en” houding.

1. Ja u heeft gelijk

2. Goed dat u zo denkt

3. Laten we er een schepje bovenop doen

Toch is het best eng om zo iets te zeggen. Nu, vele jaren later realiseer ik mij dat het ook verkeerd kan vallen. Het is daarom extra belangrijk dat je veilig bent in jezelf. Dat betekent dat je de uitspraak doet vanuit een plek van acceptatie in jezelf. En het niet zegt om de ander te kakken te zetten. Je doet dit om een cognitieve herkadering te bewerkstelligen. Dat is het allerbelangrijkste wat je moet leren als provocatief coach.

Je bent gewoon een gepassioneerd mens!

Een inkijkje in de provocatieve opleiding

Een van de oefeningen bij onze opleiding tot provocatief coach is dat je een vraag beantwoord net als Mona dit deed vroeger in de Privé. Maar, dan provocatief:met uitdaging, paradoxaal en humor. En daarbij, de coach is altijd lief & provocatief.

Lieve Mona,

Ik ben ontzettend claimerig en jaloers in mijn relatie. Mijn gedachten en gevoelens gaan zo: Hij mag niet naar andere vrouwen kijken en ze niet aanraken, alleen de hand schudden. Ik wil ook niet dat hij diepe vriendschappen heeft met vrouwen. De woede die bij mij naar boven knalt is buiten proporties. Het lijkt soms of ik vind “dat ik hier recht op heb”. Maar boven alles ben ik gewoon erg onzeker. Wat moet ik doen?

Groet Claimentina

Lieve Claimentina,

Kijk daar is nu echt weer eens een ouderwetse romantica! Jij hebt passioneel lief dat is zo mooi aan jou. Tegenwoordig schrijven mensen geen liefdesbrieven meer en hoppen van de een naar de ander. Überhaupt Nederlandse mensen zijn zo doods als het op liefde aan gaat. Kijk bijvoorbeeld in Brazilië, als een man een vrouw daar leuk vindt zegt hij: “você me deixa sede”, je maakt mij dorstig! Nou en die Nederlanders..pfoe alleen met Valentijnsdag een bosje bloemen. Neee, passie! En jij hebt dat. En weet je in sommige culturen is het heel gewoon, als vrouwen daar niet jaloers, bezitterig en controlerend zijn naar hun man dan wordt dat gezien alsof ze niet van hem houdt en die mannen weten dat. Als zij vreemd gaan is het die vrouw hun schuld, hadden ze die man maar het gevoel moeten geven dat ze van hun houdt.

Mannen hebben geen controle

Want zeg nou eerlijk, mannen hebben geen controle over zichzelf toch? Als ze alleen al naar elke willekeurige andere vrouw kijken willen ze al met haar naar bed gaan, dat voel je als vrouw gewoon, we zijn niet gek! Ja, je moet ze onder de duim houden! Ik vind het heel goed van je. Ik vind eigenlijk dat je jouw man nog veel toestaat. Wist je dat mannen een vrouw haar ovulatie op meters afstand kunnen ruiken?! Stuurloos worden ze dan. Nee, inbinden die bende! Ken je die film Boxing Helena? Daarbij zaagt de man zijn vrouw haar ledematen er af en bewaard haar in een box zodat ze alleen van hem is, zijn trofee. Dat is misschien net een tikkeltje extreem, maar ja die woede die in jou zit..dat is wel uitkijken geblazen, nee je moet voorkomen dat je een crime passionel  pleegt en hij moet dat snappen en gewoon volledig thuis gaan werken. Een actieradius van 2 meter om zich heen houden op straat en in de supermarkt, wooee neejjj niet in mijn buurt vrouwen. Want ja zeg nou eerlijk er zijn zoveel leuke vrouwen… veel meer leuke vrouwen dan leuke mannen, dus je moet jouw eigendom beschermen. Straks ziet hij een ander exemplaar die bijv. allerlei kwaliteiten heeft die jij net niet hebt en gaat hij er daar mee van door.

Controle houden

Nee gewoon de controle houden, je kunt er niet op vertrouwen dat hij echt van je houdt, dat zegt hij wel maar ja., hij moet zich volledig aan jouw controle onderwerpen. Zodra hij thuis komt, hup zijn telefoon inleveren, jou alle wachtwoorden van al zijn sociale media geven en aan het einde van de dag zijn activiteit even samen doornemen. Het is jouw goed recht! Het kost wat tijd maar je moet er wat voor over hebben en hij ook. Of gewoon een camera op zijn schouder opdat je de hele dag over zijn schouder mee kunt kijken. Of net als koeien een oorlabel met groot: Eigendom van Clementina er op in zijn oor. En als het hem in de toekomst te veel gaat benauwen dan past hij ook niet bij je. Laat hem dan maar lekker weg rennen, dan loop je ook niet met gevaar om gekwetst te worden.

Verander niets, blijf volhouden!

Nee dus al met al niks aan veranderen, take it or leave it, your way or the highway! En dan kan ook niet anders zo ben jij gewoon, een gepassioneerd persoon, je wilt toch geen saaie muis worden, dan loopt die vent gelijk weg dan wordt jullie relatie als broer en zus met uniseks outfit fietsen op Zondag! Neee, hij is toch verliefd geworden op die passie in jou nou dit hoort gewoon bij het pakketje!

gebruikte technieken

RET:

Liefdesjunk: Het sterkst zie ik de Liefdesjunk. Niet geloven dat iemand echt van haar kan houden en bij haar kan blijven om wie ze is. Ze geloofd dat hij met elke aantrekkelijke vrouw die hij wil ziet leuker vind dat haar en naar bed wil en haar uiteindelijk in de steek zal laten.

Onheilsfantast: Ook een beetje een onheilsfantast waar het gaat om contact met andere vrouwen, zich dan gelijk het ergste voorstellen

Moraalridder: En een beetje Moraalridder, ze vindt dat ze er recht op heeft hem zo te controleren en dat hij aan haar eisen moet houden opdat zij niet angstig hoeft te zijn. 

Verheerlijking probleem:

Kijk daar is nu echt weer eens een ouderwetse romanticus! Jij hebt echt passioneel lief dat is zo mooi aan jou.

Absurde oplossingen:

Of gewoon een camera op zijn schouder opdat je de hele dag over zijn schouder mee kunt kijken. Of net als koeien een oorlabel met groot: Eigendom van Claimentina er op in zijn oor

Schuld verschuiven:

En weet je die vrouwen in sommige andere culturen vrouwen begrijpen dat, als zij niet jaloers en bezetterig en controlerend zijn op hun man dan houden ze niet van hem en die mannen weten dat. Als zij vreemd gaan is het die vrouw hun schuld,- schuld verschuiven.

Overdrijven:

Maar jou die woede die in jou zit..dat is wel uitkijken geblazen, nee je moet voorkomen dat je een crime passionel.

Noodzaak het probleem meer te doen:

Je kunt er niet op vertrouwen dat hij echt van je houd, dat zegt hij wel maar ja., hij moet zich volledig aan jouw controle onderwerpen. Zodra hij thuis komt, hup zijn telefoon inleveren, jou alle wachtwoorden van al zijn sociale media geven en aan het einde van de dag zijn activiteit even samen doornemen.

Nadelen van het doel:

Je wilt toch geen saaie muis worden, dan loopt die vent gelijk weg! Hij is toch verliefd geworden op die passie in jou nou dit hoort gewoon bij het pakketje!

Toekomst scenario

En als het hem in de toekomst te veel gaat benauwen dan past hij ook niet bij je. Laat hem dan maar lekker weg rennen, dan loop je ook niet met gevaar om gekwetst te worden.